Kultura i religia w Szwajcarii

Szwajcaria kojarzy nam się zwykle z pysznymi serami i eleganckimi zegarkami. Zapewne przywodzi też na myśl malownicze górzyste krajobrazy. Powyższe skojarzenia są zresztą jak najbardziej słuszne, ale stanowią spore uproszczenie. Ten alpejski kraj – choć niewielki – jest bowiem dużo bardziej ciekawy i pod wieloma względami bardzo zróżnicowany. Może poszczycić się bogatą historią i żywą tradycją. Kultura i religia w Szwajcarii stanowią prawdziwą mieszankę wpływów. Z całą pewnością warto dowiedzieć się o tym nieco więcej.

Szwajcaria – kraj różnorodny językowo 

Zasadniczo w Szwajcarii obowiązują cztery języki urzędowe – niemiecki, włoski, francuski oraz staroromański. To jednak nie wszystko. Do tej listy koniecznie trzeba dodać liczne dialekty. Jest ich nawet kilkadziesiąt, a stanowią one ważny element tożsamości kulturowej ludności z wielu rejonów.

Nie ma tu więc absolutnie mowy o jednym wspólnym języku. Nie istnieje bowiem jeden oficjalny język szwajcarski. Wynika to natomiast z wielu złożonych historycznie uwarunkowań. Kultura Szwajcarii jest bardzo zróżnicowana. W efekcie jeden z rodaków może nie rozumieć drugiego. Co więcej, nie jest to wcale jakaś szczególnie wyjątkowa sytuacja. Chociaż mówi się, że ze świecą szukać Szwajcara, który nie znałby chociaż dwóch języków. Najpopularniejszym językiem jest przy tym niemiecki, a konkretnie jego szwajcarska odmiana.

Szwajcaria pod względem administracyjnym podzielona jest na 26 kantonów, które można by z pewnymi zastrzeżeniami porównać do naszych polskich województw. Każdy kanton wyróżnia się jednak ogromną autonomią i niezależnością – ma swoje własne prawo, konstytucję i zwyczaje. 

Kultura Szwajcarii – bogactwo tradycji

Wyśmienite sery, pewne banki, świetne scyzoryki i rozpływająca się w ustach czekolada. Charakterystyczne dla kultury Szwajcarii są również alpejskie widoki niczym z obrazka i pasterze wypasający bydło na tle malowniczych gór. Do tego zestawienia wręcz trzeba dodać produkowane tam zegarki – niezawodne i niezwykle precyzyjne. Nie bez przyczyny zresztą w naszym języku funkcjonuje zwrot „jak w szwajcarskim zegarku”, który oznacza tyle co „dokładnie, zgodnie z oczekiwaniami, bezbłędnie”. Szwajcarski zegarek to zresztą jakość sama w sobie.

To wszystko powyższe to prawdziwa kwintesencja Szwajcarii i jej obiegowe wyobrażenie. Tymczasem taki obraz jest jednak daleki od zupełności. Sam kraj zaś bez wątpienia wyróżnia się na tle innych europejskich państw, i to pod wieloma względami. Pierwsze co przychodzi na myśl to – rzecz jasna – jego neutralność zainaugurowana Kongresem Wiedeńskim w 1815 roku. Do dziś zresztą kraina pasterzy sprawia wrażenie odrębnego państwa od całej Europy. Sami Szwajcarzy bardzo cenią sobie swoją niezależność. Są też niezbyt chętnie usposobieni do zmian, zwłaszcza szybkich. Cechuje ich zamiłowanie do tradycji, pracy i swojego kraju. Są punktualni, obowiązkowi i… bardzo szczęśliwi. Państwo jest zresztą jednym z najbezpieczniejszych i najbogatszych na całym świecie.

Kultura Szwajcarii jest przy tym niezwykle zróżnicowana, a tym samym bardzo bogata i ciekawa. Jej różnorodność wynika zaś głównie z podziału na kantony, z których każdy ma własne tradycje i zwyczaje. U źródeł pluralizmu kulturowego tkwią natomiast rozmaite historyczne uwarunkowania i przemiany dokonujące się na przestrzeni wielu lat.

W ciągu roku organizowane są też rozmaite festiwale i jarmarki. Bardzo ceni się tu narodowe sporty, takie jak zapasy i rzucanie kamieniami. Długą tradycję ma w kraju jodłowanie. Mówiąc o kulturze Szwajcarii, nie sposób więc nie wspomnieć o muzyce ludowej, przede wszystkim tanecznej. Jej korzenie sięgają tradycji pasterskich, ale ten rodzaj muzyki do dziś jest ceniony i wykonywany.

Dużą popularnością cieszy się szwajcarskie rzemiosło artystyczne, i nie jest to tylko zegarmistrzostwo, którego rozwój, co ciekawe, wiąże się ściśle ze zmianami religijnymi.

Ważnym elementem dla kultury tego kraju jest także kuchnia. Kraj słynie oczywiście z serów. Przy czym tradycje serowarskie – choć bardzo charakterystyczne dla tego rejonu – w żadnym razie nie wyczerpują jego kulinarnego dziedzictwa. Zwłaszcza że jego ostateczny kształt wynika z mieszanki wpływów niemieckich, włoskich i francuskich. Z całą pewnością warto spróbować tu fondue i raclette, a także tartych i smażonych ziemniaków z bekonem, gulaszy i zapiekanki ziemniaczano-makaronowej z – oczywiście – serem.

Religia w Szwajcarii – jaka jest dominująca?

Państwowa religia w Szwajcarii nie istnieje. Kraj jest dość zróżnicowany pod względem wyznaniowym. Niejednolitość ta jest zresztą znamienną cechą szwajcarskiego społeczeństwa już od stuleci. Śmiało można jednak powiedzieć, że dominującą religią jest chrześcijaństwo – to ponad 72% ludności, w tym 34% stanowią katolicy, a 24% to wyznawcy protestantyzmu.

Zdecydowaną mniejszością religijną są muzułmanie – to zaledwie około 5%. Szacuje się też, że 2,5% to prawosławni. Są tu również buddyści (0,5%). Co ciekawe, w ostatnich latach znacznie wzrosła liczba osób, które nie deklarują przynależności do żadnego wyznania. Obecnie uznaje się, że to nawet około 30% ludności. Warto też dodać, że tym kraju obchodzi się także wiele pogańskich świąt. 

Mówi się też, że z perspektywy życia społecznego pluralizm religii w Szwajcarii zasadniczo traci na znaczeniu, ale przynależność wyznaniowa jest wciąż istotnym czynnikiem kształtowania tożsamości.